SIC VOS NON VOBIS

Fonto: Wikipedia

Olim, kande imperiestro Augustus esis celebronta ludi en la Cirko, pluvegis dum l’antea nokto, e pro to multi timis, ke il mustos ajornar oli. Tamen la suno brilegis ye la sequanta matino, e do la ludi povis eventar segun lo projetita. Balde on povis lektar, sur muro dil imperiestral palaco, yena du versi:

Nocte pluit tota, redeunt spectacula mane:

divisum imperium cum love Caesar habet.                                                                                                                                                                                                           
«Totanokte pluvas, rikomencas la ludi matine:

  Yen ke Caesar dividas sua povo kun Jupiter.»

Kande imperiestro Augustus anuncis sua deziro saveskar la nomo dil autoro di ca versi anonima, ul viro nomizita Bathyllus prizentis su, asumis l’autoreso e recevis la koncernanta laudi dal suvereno.

Lore Vergilius, qua esis la vera autoro, nevidate skribis sur la sama muro yena versi nekompleta:

Hos ego versiculos feci, tulit alter honores:
sic vos non vobis
sic vos non vobis
sic vos non vobis
sic vos non vobis

«Ica versetin facis me, la honorin juas altru:
  tale vi ne por vi
  tale vi ne por vi
  tale vi ne por vi
  tale vi ne por vi»

Augustus imperis, ke irgu kapabla kompletigez koram lu la quar nekompleta versi, ma Bathyllus ne povis agar lo. Lore Vergilius yene kompletigis li:

sic vos non vobis mellificatis, apes;
sic vos non vobis fertis aratra, boyes;
sic vos non vobis nidificatis, aves;
sic vos non vobis vellera fertis, oves.

«tale vi ne por vi mielifas, abeli;

  tale vi ne por vi tiras plugili, bovi;
  tale vi ne por vi nestifas, uceli;
  tale vi ne por vi geras lanfelo, mutoni.»

Tale demonstresis, ke Vergilius esas la vera autoro di omna versi, inkluze la du unesma, qui komparis la povo da Caesar ad olta da Jupiter...

Ica anekdoto, qua aparas kun tal detali nur en biografio pri Vergilus da Aelius Donatus (Vergilii Vita Donatiana), e cetere nur en olua manuskripti del 15ma yarcento, esas forsan un del unesma denunci pri vicio, qua semble esas tam evoza kam la homo: plajio.

Tre recente, kande me tradukis Hispanlingua rakonto pri la nemortiva heroo Peer Gynt, me rimemoris la anekdoto pri Vergilius. La traduko esis tre desfacila, nam la originala texto kontenis rimizita versi e multa kalemburi en la prozala parto, por qui me mustis, kun grand esforco, trovar Portugalan equivalanto. Tamen la tradukon me exekutis mediace da traduk-agenterio, ed en tal kazi la tradukuro livresas kom anonima al kliento. Me do tote ne astonesus, se uldie me trovus, en librerio, ica rakonto publikigita kun la nomo di altra tradukinto...